Zdania co do tego, kiedy najlepiej zgłosić się na pierwszą wizytę, są podzielone. Niektórzy stoją na stanowisku, że najlepiej to zrobić po wystąpieniu pierwszej miesiączki. Inni są za tym, aby poczekać 2–3 lata, do czasu kiedy krwawienia się uregulują, a jeszcze inni (o ile nie dzieje się nic niepokojącego) zalecają wizytę dopiero przed rozpoczęciem współżycia. Przez resztę życia wizyty lekarskie powinny odbywać się regularnie około raz na rok.  

Co powinno zaniepokoić? 

• objawy infekcji intymnej (upławy, świąd, pieczenie, ból), 

• nieregularne miesiączki utrzymujące się ponad 2 lata od pierwszej miesiączki, 

• krwotoczne miesiączki, 

• brak miesiączki powyżej 16. roku życia, 

• zaburzony rozwój sutków, 

• nieregularne krwawienia miesiączkowe, 

• brak owłosienia łonowego, 

• hirsutyzm, trądzik, łysienie, 

• planowane rozpoczęcie współżycia seksualnego. 

Najlepszym czasem na wizytę u ginekologa/ginekolożki jest termin między 10. a 20. dniem cyklu. Zaleca się również, by na ok. dwa dni przed wizytą nie współżyć ani nie stosować globulek dopochwowych.   

​​Do badania ginekologicznego nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Warto jednak pamiętać, by w dniu badania nie podmywać się intensywnie oraz nie stosować żadnych kosmetyków do higieny intymnej – może to zmienić charakter wydzieliny, która jest cenną informacją o stanie zdrowia pacjentki.  

Przygotowanie do wizyty 

1. Przed wizytą dobrze jest się wysikać – badanie wewnętrzne przy opróżnionym pęcherzu jest bardziej komfortowe.  

2. Najlepiej unikać mycia się bezpośrednio przed wizytą, żeby nie wypłukać wydzieliny z pochwy – szczególnie jeśli zauważyłaś u siebie objawy infekcji (np. upławy), które powinny być skonsultowane z lekarką/lekarzem. 

3. Nie musisz golić okolic intymnych – owłosienie nie ma żadnego wpływu na badanie.  

4. Warto założyć sukienkę, spódnicę czy dłuższą koszulkę – zapewni Ci to większy komfort podczas przechodzenia z toalety w gabinecie na fotel. Możesz też skorzystać ze specjalnych spódniczek jednorazowych, jeśli są dostępne w gabinecie. 

5. Przed wejściem na fotel nie musisz zdejmować butów i skarpetek. Czasem w gabinetach dostępne są jednorazowe kapcie lub ochraniacze na buty. Zrób jak Ci wygodniej.  

Jak przebiega wizyta? 

Wizyta zaczyna się od wywiadu lekarskiego. Lekarz/lekarka może zapytać o: 

• datę ostatniej miesiączki, 

• średnią długość cyklu, 

• wyniki wykonywanych badań np. krwi, cytologii, USG, 

• aktywność seksualną i stosowaną antykoncepcję, 

• przebytą ciążę, poród i karmienie piersią, 

• przyjmowane leki, 

• przebyte choroby, 

• przebyte choroby w Twojej rodzinie, 

• niepokojące dolegliwości.  

Następnie przechodzi się do badania. Trzeba się rozebrać od pasa w dół, dlatego w dniu wizyty możesz założyć dłuższą bluzkę lub sukienkę, żeby czuć się bardziej komfortowo. Coraz częściej w gabinetach dostępne są też jednorazowe spódniczki, ochraniacze na buty lub jednorazowe kapcie, z których możesz skorzystać. Jeśli jednak nie ma ani ochraniaczy, ani kapci, możesz zostać w swoich butach.  

Badanie jest przeprowadzane na fotelu ginekologicznym w pozycji leżącej i rozpoczyna się od oceny zewnętrznych narządów płciowych. Następnie ginekolog/ginekolożka przystępuje do założenia wziernika do pochwy. Pozwala na wzrokową ocenę ścian pochwy, sklepienie pochwy oraz ujście zewnętrzne szyjki macicy. Przy założonym wzierniku lekarz może pobrać wymaz z pochwy lub materiał do cytologii. 

Kolejnym etapem jest badanie dwuręczne. Wykonuje się je, wprowadzając dwa palce jednej ręki do pochwy, podczas gdy palce drugiej ręki umieszcza się powyżej spojenia łonowego. Pozwala to na ocenę narządów rodnych, ich ruchomości i ewentualnych nieprawidłowości. 

Na końcu zwykle wykonuje się USG transwaginalne (dopochwowe), wprowadzając do pochwy podłużną głowicę urządzenia, na którą lekarz nakłada jednorazową osłonkę oraz żel. 

Pamiętaj, że jeśli w trakcie wizyty stwierdzisz, że jednak nie chcesz mieć badania, szczególnie jeśli jest to wizyta profilaktyczna, do niczego się nie zmuszaj. Możesz otwarcie powiedzieć lekarzowi czy lekarce, że jednak nie wyrażasz zgody na badanie. Zawsze możesz zmienić zdanie i to jest ok. 

Pacjentka powinna być na bieżąco informowana o każdej wykonywanej czynności. Pamiętaj, że jeśli nie podzielasz opinii lekarza/lekarki lub nie zgadzasz się na wykonanie konkretnego badania, zawsze masz prawo do wyrażenia swojej opinii, która powinna być uszanowana i wzięta pod uwagę. 

Czasami niektóre osoby zastanawiają się, czy pójść do mężczyzny ginekologa, czy kobiety ginekolożki. Istnieje masa stereotypów, które w rzeczywistości najczęściej nie mają nic wspólnego z płcią osoby. Tak naprawdę to, do kogo pójdziesz, powinno zależeć wyłącznie od Twojego poczucia komfortu. Natomiast gdy potrzebna jest pilna pomoc, warto postawić priorytet na swoim zdrowiu i pójść jak najszybciej na dostępną wizytę. 

Dostęp do świadczeń z zakresu opieki ginekologicznej osób poniżej 18. roku życia 

Dostęp do świadczeń z zakresu opieki ginekologicznej dla osób poniżej 18. roku życia jest ograniczony ze względu na konieczność uzyskania zgody rodzica lub opiekuna na świadczenia zdrowotne. Osoby poniżej 16. roku życia nie mają prawa do decydowania o swoim zdrowiu, podczas gdy między 16. a 18. rokiem życia wymagana jest zgoda zarówno osoby nastoletniej, jak i opiekuna. Jeśli występuje konflikt, decyzję o zapewnieniu leczenia czy świadczenia udziela sąd opiekuńczy. 

Jak to jest w praktyce? 

W żadnym dokumencie nie jest wskazane, jaki rodzaj zgody mają wyrazić opiekunowie. Nie ma informacji, czy to ma być zgoda wyrażona ustnie, co wiąże się z obecnością opiekuna na wizycie, czy może być to zgoda wyrażona telefonicznie bądź pisemnie. Wiele zależy od indywidualnego podejścia lekarza.  

Pamiętaj też, że mając ukończone 16 lat, możesz poprosić o opuszczenie gabinetu przez rodzica w trakcie badania.  

Klauzula sumienia – co to jest? 

Klauzula sumienia jest regulacją prawną, która upoważnia pracowników opieki zdrowotnej do odmowy wykonania świadczeń medycznych, akceptowanych przez obowiązujące ich ustawodawstwo, lecz niezgodnych z ich sumieniem. Zgodnie z prawem powoływanie się na klauzulę sumienia nie może dotyczyć wypisywania recept lekarskich (np. na środki antykoncepcyjne), wystawiania skierowań na badania (np. prenatalne, jeśli jesteś w ciąży) czy też wydawania orzeczeń w sprawie wskazań medycznych do legalnego przerwania ciąży.  Jeśli lekarz/lekarka w trakcie wizyty powoła się na klauzulę sumienia lub uzasadni odmowę osobistymi przekonaniami, masz prawo domagać się odnotowania tego w dokumentacji medycznej. Możesz również złożyć skargę w tej sprawie. 

Pamiętaj, że nikt nie ma prawa oceniać i komentować Twojej cielesności, seksualności i wyborów, jakich dokonujesz! To jest Twoja wyłącznie prywatna sprawa! 

Warto również dodać, że lekarz/lekarka nie może się powstrzymać od wykonania świadczenia zdrowotnego, choćby niezgodnego z jego sumieniem, jeśli zwłoka stanowi bezpośrednie zagrożenie dla utraty życia lub zdrowia. 

W sytuacji, gdy lekarz/lekarka odmawia któregoś z wymienionych świadczeń, zalecamy, jeśli oczywiście czujesz się na siłach, złożenie odpowiedniej skargi do dyrektora/dyrektorki placówki lub kontakt z działem prawnym organizacji FEDERA. Wszystkie informacje na ten temat oraz instrukcję, jak to zrobić, znajdziesz na stronie Fundacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny https://federa.org.pl/stanowisko-klauzula-sumienia/   oraz https://federa.org.pl/broszura-jak-postepowac-w-przypadku/ . 

Nasz gabinet jest dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Oprócz tego nasz personel jest przeszkolony z praw pacjenckich i je respektuje. Bardzo dbamy o Twój komfort, bierzemy pod uwagę Twoje zdanie i zawsze pytamy o zgodę. Na wizytach u naszych specjalistek nie spotkasz się z dyskryminacją.